De Amerikaanse schrijver en querulant Hunter S. Thompson schoot zichzelf in februari 2005 door het hoofd nadat hij een briefje had geschreven waarop stond: the football season is over. Hij bedoelde American football, en schreef verder: ‘geen wedstrijden meer, geen plezier meer.’ Hij was 67 en vond het mooi geweest. Het stilleggen van het voetbalseizoen is veel meer dan een bijkomstigheid van de huidige crisis. Miljoenen fans zijn de enige gemeenschap die ze echt belangrijk vinden kwijtgeraakt. De kerk, het café, de sportschool zijn als sociale centra weggevallen, maar...

Is het vreemd dat steeds meer ouderen zich afvragen of er nog een toekomst voor ze is? Straks gaat iedereen onder de zestig weer de straat op, aan het werk, naar concerten en op reis. Maar de ‘kwetsbare groepen’ moeten binnen blijven, die wil de samenleving namelijk koste wat het kost beschermen, die mogen niet dood aan corona. Maar pandemieën zijn here to stay. En dat betekent dat een paar honderdduizend Nederlanders gevangen blijven in hun eigen huis, niet gaan vliegen, geen tram nemen en geen film zien....

‘’Naar buiten gaan? Mijn knie zegt nee. Kletsen? Ik heb niemand. Spelen? Ik ben alleen. Dromen? Daar word ik verdrietig van. Lezen? ’s Nachts lukt me dat niet en het is bovendien slecht voor me. Plannen maken? Daar staat mijn hoofd niet meer naar.’’ (Zaterdag 5 september 1857) De Zwitserse filosoof en dichter Henri-Frédéric Amiel (1821-1881) is een unicum in de universele literatuur. Volgens de inleiding van zijn 17.000 pagina’s tellend Journal Intime bestaat de grootsheid van Amiel in ‘de volharding waarmee hij zich oneindig uitdrukt over de banaliteit...

De Olympische Spelen in Londen in 2012 leken het begin te worden van een lang verwachte culturele ommezwaai binnen het Perfide Albion. Een multicultureel feest, een koningin die meedeed in een James Bond spotje, een burgemeester die zich met zijn wilde haren aan een kabel voortbewoog. Engeland spotte met zichzelf en leek af te rekenen met kolonialisme, superioriteitsgevoel en koude kak. De Britten kozen voor een open samenleving en voor Europa. Heel even werd de eigen identiteit ondergeschikt gemaakt aan die van een groter, vrijer en toleranter geheel....

Jarenlang had ik niet meer aan Stefan Zweig gedacht, wiens biografieën ik heb verslonden (vooral die van Fouché, de meesterintrigant onder Napoleon) en wiens Die Welt von Gestern volgens mijn vader verplichte literatuur was. Zweig was zelfs verdwenen achter een rijtje moderne Duitse literatuur, waar ik hem onlangs weer vandaan haalde, daartoe aangemoedigd door columns en essays in verscheidene internationale media. De boodschap was steeds dezelfde: herlees Zweig, wiens wereld van gisteren over die van vandaag gaat. Laat je niet in slaap sussen door materiële en culturele succesverhalen, kijk...

Eén land, met één identiteit. Dat is wat Vladimir Poetin zijn volk heeft beloofd. Dat betekent ook één kerk, de Russisch Orthodoxe. In een land waar twintig procent van de bevolking moslim is, onderstreept Poetin de christelijke identiteit als vitaal onderdeel van zijn legitimiteit. De steun van de kerk is daarbij onontbeerlijk. De banden tussen het Moskous Patriarchaat en het Kremlin zijn zo oud als Rusland zelf. De kerk was altijd onderdanig aan de staat en een fervent aanhanger van centraal gezag. Vanaf de zestiende eeuw voorzagen de...